Ο Δήμος μας
Ιστορία
Στα πολύ παλιά χρόνια στον κόσμο βασίλευε ο Ουρανός και η Γαία. Αυτοί κάνανε αμέτρητα παιδιά. Το πιο όμορφο απ? όλα ήταν ο Ευώνυμος. Αυτό το πανώργιο παλικάρι είναι ο πρώτος κάτοικος της περιοχής, ο παππούς μας δηλαδή. Απ? αυτόν πήρε το όνομα του ο Δήμος, ο οποίος ήταν ένας από τους δέκα Δήμους που ήταν χωρισμένη η Αττική στα αρχαία χρόνια.
Αρχαιολογικές ανασκαφές επιβεβαιώνουν την ύπαρξη Μυκηναϊκού οικισμού στην περιοχή Αγίου Νικολάου και άλλου νεώτερου του 4ου π.χ. αιώνα στην πλατεία Νικηταρά. Επίσης χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο στο Χρεμωνίδειο πόλεμο μεταξύ Μακεδόνων, Πτολεμαίων και Σελευκιδών. Έμειναν σε μας χρυσά , αργυρά και χάλκινα νομίσματα ,βέλη βλήματα και αγγεία να θυμίζουν την μεγάλη σύγκρουση.
Η σημερινή Ηλιούπολη βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά της Αττικής, στις δυτικές υπώρειες του Υμηττού ακολουθώντας τις γεωφυσικές του ιδιομορφίες. Απέχει περίπου 6 χμ. από το κέντρο της Αθήνας με μέσο υψόμετρο εκατόν πενήντα μέτρα και μέγιστο εξακόσια πενήντα. Η συνολική της έκταση είναι περίπου 13.000 στρέμματα από τα οποία τα μισά περίπου βρίσκονται μέσα στο σχέδιο και τα υπόλοιπα στην εκτός σχεδίου ορεινή ζώνη του Υμηττού. Από διοικητικής άποψης η Ηλιούπολη αναγνωρίζεται ως κοινότητα το 1928. Μέχρι τότε υπαγόταν στο Μπραχάμι, ενώ το 1963 αναγνωρίζεται επίσημα ως Δήμος.
Το ιστορικό παρελθόν της περιοχής ανατρέχει μέχρι την αρχαιότητα. Ωστόσο η ιστορική περίοδος στην οποία βρίσκεται η αρχή της γέννησης του σημερινού Δήμου της Ηλιούπολης εντοπίζεται στην περίοδο μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους.
Εκείνη τη χρονική περίοδο υπήρχε στους πρόποδες του Υμηττού μια περιοχή με την ονομασία κτήμα Καρά η οποία περιελάμβανε και ένα μικρό χωριό εκατό περίπου κατοίκων και είχε έκταση τέσσερα « ζευγάρια» βοδιών . Η νομή της περιοχής ανήκε σε κάποιον Τούρκο Μουσταφά Καρά Αλή , ο οποίος το 1832 το μεταπώλησε σε Έλληνες. Μετά από μια σειρά διαδοχικών ιδιοκτησιών ( Αλέξανδρος Σκουζές , Μιλτιάδης Σκουφής κ .α) τα χωράφια καταλήγουν το 1922 στον κτηνοτρόφο Αλέξανδρο Νάστο ο οποίος ενοίκιαζε την περιοχή αυτή για βοσκή. Το 1925 ο Νάστος έρχεται σε συννενόηση με την « Ελληνική Εταιρεία Αστικών και Αγροτικών Συνοικισμών Δρανδάσης, Πάγκαλος κ? ΣΙΑ» και της πουλά μία έκταση την οποία χαρακτηρίζει ως «μέρος του κτήματος Καρά» του οποίου ήταν ιδιοκτήτης. Έκτοτε ο Νάστος βασιζόμενος στην ασάφεια των ορίων της έκτασης που αγόρασε την επεκτείνει πολύ περισσότερο από τα πραγματικά της όρια μέχρι την κορυφογραμμή του Υμηττού. Η παραπάνω εταιρεία ιδρύει το συνοικισμό Ηλιουπόλεως . Το αρχικό ρυμοτομικό σχέδιο ήταν του αρχιτέκτονα Αριστομένη Βάλβη και αποτέλεσε τη βάση του σημερινού σχεδίου πόλης. Στα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της Ηλιούπολης τα σπίτια είναι μονόπατα, λιγοστά και διάσπαρτα. Οι κάτοικοι προμηθεύονταν νερό από νερουλάδες ή πηγάδια μέχρι το 1934 που ξεκινά το δίκτυο της ΟΥΛΕΝ. Το ηλεκτρικό ρεύμα εμφανίζεται τη δεκαετία του ?20 από μία τοπική εταιρεία που μεταφέρει τον ηλεκτρισμό από την Πάουερ. Η εταιρεία « Δρανδάσης Πάγκαλος κ? ΣΙΑ» διαλύθηκε το 1936 και πολλά οικόπεδα της εταιρείας παραχωρήθηκαν στην κοινότητα για έργα υποδομής.
Η Ηλιούπολη, όταν πια η ανάγκη στέγασης σε ολόκληρη την Αττική γίνεται έντονη γνωρίζει μια σειρά από διαδοχικές επεκτάσεις στο σχέδιο πόλης. Η πρώτη περιοχή που εντάσσεται το 1932 είναι η περιοχή « Κοπανάς». Ακολουθούν οι υπόλοιπες περιοχές όπως Δ? Τομέας « Εργατών Τύπου » , οι «Συκιές», ο «Λόφος Γερμανού» και τα «Αστυνομικά» (μετέπειτα ονομάστηκαν Πανόραμα ) το 1967. Για τη γραφειοκρατική επικοινωνία και τη διοίκηση, η Ηλιούπολη χωρίζεται σε πέντε τομείς. Από τους κατοίκους βέβαια οι περιοχές της πόλης χαρακτηρίζονται από διάφορα τοπωνύμια όπως περιβόλια του Μαμάη, Συκιές, Τυπογραφικά, Προεδρικά, Κιθάρα, Γερμανικά κλπ.
Η πληθυσμιακή εξέλιξη της Ηλιούπολης καταγράφεται από τις εκάστοτε απογραφές. Αποτυπώνεται όμως σωστά μέσα από την ίδρυση των διαφόρων Εκκλησιών. Η χρονολογία και η τοποθεσία ανέγερσης των εκκλησιών φανερώνει πολλές φορές τα όρια της οικιστικής επέκτασης.
Η πρώτη εκκλησία που κτίζεται (ως εξωκλήσι) είναι του Αγίου Νικολάου. Χρονολογείται από την περίοδο της τουρκοκρατίας , το 1966 πήρε την σημερινή του μορφή και βρίσκεται κοντά στα περιβόλια του Μαμάη που θεωρείται σήμερα ως το ιστορικό κέντρο της Ηλιούπολης. Το 1880 χτίζεται ο Άγιος Γεώργιος. Ιδρύοντας μία εκκλησία ο χώρος οργανώνεται ιεροπραξιακά θεσπίζοντας όρια ανάμεσα στις ενορίες της πόλης.
Ακόμα και σήμερα συνεχίζονται οι δικαστικοί αγώνες του Δήμου Ηλιούπολης με τους κληρονόμους Νάστου.
Λίγα ακόμα λόγια για την ιστορία της πόλης μας
Το 1890 αποτελούσε ένα μικρό χωριό "κτήμα" με το όνομα Καράς δίπλα στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.Το κτήμα αυτό το 1920 το αγόρασε ο Αλ. Νάστος. Έτσι οι πρώτοι που ζήτησαν να εγκατασταθούν εκεί ήταν πρόσφυγες Μικρασιάτες το 1923. Ένα χρόνο μετά η "Ελληνική Εταιρία Αστικών και Αγροτικών Συνοικισμών -"Δρανδάκης Πάγκαλος και Σια" αγόρασε από τον Νάστο 1030 στρέμματα τα οποία και οικοπεδοποίησε. Το όνομά της οφείλει στους πρώτους επιχειρηματίες ιδιώτες που δημιούργησαν αυτό το σύγχρονο προάστιο οι οποίοι ήταν Αιγυπτιώτες και ειδικά στον Δρανδάκη, που ήταν δική του ιδέα, έδωσε στο καινούριο προάστιο το όνομα της αρχαίας αιγυπτιακής πόλης "Ηλιούπολης"(Πι-Ρα το αιγυπτιακό της όνομα, πόλη του θεού Ρα, Θεού του ήλιου). Έτσι τον ίδιο χρόνο,1924, εκπονήθηκε το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο σύμφωνα με το οποίο κτίστηκε σιγά-σιγά ο σύγχρονος οικισμός. Περιέργως όμως οι πρώτοι τελικά που εγκαταστάθηκαν ήταν κυρίως Λευκαδίτες.Στην αρχή κατασκευάστηκαν κυρίως εξοχικές κατοικίες μεγαλοαστών, ενώ στα μεταπολεμικά χρόνια αποτέλεσε τόπο εγκατάστασης αρκετών εξοχικών κέντρων και ταβερνών. Η περιοχή "Λόφος Γερμανού" ονομάστηκε από την οικία ενός Γερμανού που υπήρχε εκεί προπολεμικά. Το 1928 αποσπάστηκε από την Κοινότητα του Αγίου Δημητρίου και αποτέλεσε ξεχωριστή Κοινότητα. Το 1963-1964 η Ηλιούπολη ανακηρύχθηκε Δήμος. Αρχικά, καταλαμβανόταν κυρίως από βοσκοτόπια και ανατολικά βρισκόταν το βουνό και το δάσος του Υμηττού, ενώ διασχιζόταν από αρκετά ρέματα, με σημαντικότερα 2-3 κλάδους του ρέματος της Πικροδάφνης, τα περισσότερα από τα οποία είναι σήμερα μπαζωμένα. Η αστική ανάπτυξη σημειώθηκε κατά τις δεκαετίες του '30 και του '40,ενώ κτίρια επιχειρήσεων και εμπορικά κέντρα βρίσκονται κοντά ή πάνωστη Λεωφόρο Βουλιαγμένης και στη Λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου. Στη διάρκεια της Χούνταςαποχαρακτηρίστηκε μεγάλη συνορεύουσα δασική έκταση που απετέλεσε τον οικισμό "Αστυνομικά", με καταφανή παραβίαση της τότε οικιστικής ανάπτυξης, γεγονός που επαναλήφθηκε αργότερα, στη μεταπολίτευση και σε άλλους νοτιότερους δήμους π.χ. Γλυφάδας, Βάρης κ.λ
Πηγή:Βικιπαιδεία
